Παράνομη η δωρεάν διανομή ελληνικών υποτίτλων;

Τις τελευταίες ημέρες έχει προκύψει ένα νομικό θέμα με κάποια ελληνικά sites από τα οποία μπορούσε ο καθένας (μέχρι πρότινος) να κατεβάσει δωρεάν τους ελληνικούς υπότιτλους για τις περισσότερες ξένες δημοφιλείς τηλεοπτικές σειρές (Lost, Heroes, Prison Break, 24, Grey's Anatomy κ.α.). Η μετάφραση γίνονταν αφιλοκερδώς και ερασιτεχνικά (προφανώς) από κάποιους "φανατικούς" και συννάμα ρομαντικούς οπαδούς των συγκεκριμένων σειρών, και το σημαντικότερο, ήταν διαθέσιμη στις περισσότερες των περιπτώσεων την ίδια ημέρα με την προβολή των νέων επεισοδίων των σειρών στο εξωτερικό (συνήθως ΗΠΑ ή Καναδά). Η δε ποιότητα των μεταφράσεων ήταν πάντοτε σχεδόν άριστη, και σε αυτό το θέμα έχω προσωπική πείρα καθώς εδώ και 2 χρόνια "κατέβαζα" τους συγκεκριμένους υπότιτλους για τις παραπάνω σειρές. Και έχοντας (όπως όλοι μας άλλωστε) κακή εμπειρία από την ποιότητα των (απαράδεκτων πολλές φορές) υποτίτλων στις επίσημες διανομές (είτε ταινιών που προβάλλονται στις κινηματογραφικές αίθουσες είτε σειρών στην τηλεόραση), ήταν (και θα πρέπει να εξακολουθήσει να είναι) πολύ σημαντικό που υπήρχε η εναλλακτική λύση των sites αυτών, με σημαντικότερο και καλύτερο (τουλάχιστον αυτή είναι η προσωπική μού άποψη) ως προς την ποιότητα της μετάφραση το greektvsubs.gr. Υπάρχουν ωστόσο και άλλα αντίστοιχα sites με ελληνικό περιεχόμενο, όπως το subs4U.gr και το subs.gr (που ωστόσο συνήθως περιέχει υπότιτλους που προέρχονται από άλλα sites, κυριώς το greektvsubs).

Το θέμα λοιπόν που προέκυψε έχει να κάνει παρέμβαση της Εταιρίας Προστασίας Οπτικοακουστικών Έργων (ΕΠΟΕ), η οποία αναφέρει (με βάση το άρθρο 66, παράγραφος 1 του νόμου 2121/93) πως η απόδοση διαλόγων οπτικοακουστικού υλικού αποτελεί παράγωγο έργο και πως γι' αυτό απαιτείται η συναίνεση του κατόχου των δικαιωμάτων, ακόμη κι αν αυτή διανέμεται δωρεάν. Την επόμενη ημέρα όλα τα sites που φιλοξενούνται σε ελληνικούς web-servers, όπως το greektvsubs.gr και το subs4U.gr (και όχι αυτά που φιλοξενούνται στο εξωτερικό) αναγκάστηκαν να αποσύρουν τους υπότιτλους, καθώς ήταν σαφές ότι όλοι όσοι έβαζαν το προσωπικό τους μεράκι σε αυτή τη διαδικασία μετάφρασης και δωρεάν διανομής θα αντιμετώπιζαν νομικές κυρώσεις. Η ανοιχτή επιστολή που δημοσιεύεται στο greektvsubs είναι χαρακτηριστική και εξηγεί διεξοδικά το θέμα. Και το σημαντικότερο, περιέχει γεγονότα και αλήθειες οι οποίες σαφέστατα στρέφονται εναντίον των επίσημων καναλιών διανομής και ουσιαστικά καταδεικνύουν τις σκοπιμότητες που κρύβονται πίσω από τη συγκεκριμένη ενέργεια.

Η ουσία παραμένει: για μια ακόμα φορά τα μεγάλα συμφέροντα στο χώρο της οικιακής (και όχι μόνο) διασκέδασης (βλ. οπτικοακουστικό υλικό: μουσική, ταινίες, σειρές) καταφέρονται εναντίον της δωρεάν διάθεσης του υλικού, καθώς επιθυμούν να έχουν τα ίδια τον απόλυτο έλεγχο πάνω σε όλα τα κανάλια διανομής του παραπάνω υλικού, για μεγιστοποίηση των ήδη τεράστιων υπέρ-κερδών τους.

Η ιστορία βεβαίως έχει δείξει ότι σε ανάλογες περιπτώσεις στο παρελθόν (βλ. περιπτώσεις Napster και Audiogalaxy) το αποτέλεσμα ήταν το αντίθετο από το προσδοκόμενο για τις ενάγουσες μουσικές βιομηχανίες (βλ. εξέλιξη στο p2p file-sharing software). Προφανώς και σε αυτή την περίπτωση τα πράγματα κάπως έτσι θα εξελιχθούν.

Επί της ουσίας, ελληνικούς υπότιτλους μπορεί ακόμα να βρει ο καθένας, προερχόμενους από sites που φιλοξενούνται σε web-servers του εξωτερικού. Ωστόσο, όπως διαπίστωσα προσωπικά, σε πολλά από αυτά οι υπότιτλοι έχουν παραχθεί από software αυτόματης μετάφρασης από τους αντίστοιχους ξένους υπότιτλους, πράγμα που έχει ως αποτέλεσμα τραγικά λάθη στη μετλαφραση, λέξεις που παραμένουν αμετάφραστες και προτάσεις που δε στέκουν συντακτικά και νοηματικά. Αυτό που με έπεισε μέχρι τώρα (ελπίζω όχι μέχρι να αποδειχτεί το αντίθετο) είναι το tvsubtitles.net, το οποίο και συστήνω. Σε κάθε περίπτωση, οφείλονται πολλές ευχαριστίες στα παιδιά του greektvsubs (αλλά και όλων των αντίστοιχων sites) για την ανιδιοτελή προσπάθεια που έχουν καταβάλλει όλα αυτά τα χρόνια.


Υ.Γ. για την ιστορία, ακολουθεί το άρθρο 66, παράγραφος 1 του νόμου 2121/93:
"Άρθρο 66: Ποινικές κυρώσεις
1. Τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον ενός έτους και χρηματική ποινή 2.900 - 15.000 Ευρώ, όποιος χωρίς δικαίωμα και κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος νόμου ή διατάξεων των κυρωμένων με νόμο πολυμερών διεθνών συμβάσεων για την προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας, εγγράφει έργα ή αντίτυπα, αναπαράγει αυτά άμεσα ή έμμεσα, προσωρινά ή μόνιμα, με οποιαδήποτε μορφή, εν όλω ή εν μέρει, μεταφράζει, διασκευάζει, προσαρμόζει ή μετατρέπει αυτά, προβαίνει σε διανομή αυτών στο κοινό με πώληση ή με άλλους τρόπους ή κατέχει με σκοπό διανομής, εκμισθώνει, εκτελεί δημόσια, μεταδίδει ραδιοτηλεοπτικά κατά οποιοδήποτε τρόπο, παρουσιάζει στο κοινό έργα ή αντίτυπα με οποιοδήποτε τρόπο, εισάγει αντίτυπα του έργου που παρήχθησαν παράνομα στο εξωτερικό χωρίς τη συναίνεση του δημιουργού και γενικά εκμεταλλεύεται έργα αντίγραφα ή αντίτυπα που είναι αντικείμενο πνευματικής ιδιοκτησίας ή προσβάλλει το ηθικό δικαίωμα του πνευματικού δημιουργού να αποφασίζει για τη δημοσίευση του έργου στο κοινό καθώς και να παρουσιάζει αυτό αναλλοίωτο χωρίς προσθήκες ή περικοπές."