Ημερολόγιον Αμοργού

Είναι η μυρωδιά από το ρακόμελο, είναι το βαθύ μπλε της θάλασσας, είναι η ηρεμία και η ησυχία που φαίνεται να (δια)τηρούν ευλαβικά σχεδόν όλοι οι επισκέπτες του νησιού, είναι η γαλήνη και ο σεβασμός που σχεδόν σου επιβάλλουν η άγρια ομορφιά του νησιού και το μπλε της θάλασσας, είναι η μαγεία της πιο όμορφης Χώρας σε Κυκλαδονήσι που έχω επισκεφτεί, είναι η φιλοξενία των Αμοργιανών που σε ακολουθεί σε κάθε βήμα... όλα αυτά (και όχι μόνο) είναι η Αμοργός, που επισκεφθήκαμε για δεύτερη φορά τα τελευταία χρόνια για διακοπές και ευχαρίστως να ξαναπάμε (γιατί ποτέ δεν το χορταίνεις αυτό το νησί). Είτε για οικογενειακές διακοπές, είτε για ζευγάρια, είτε και για απλές παρέες, η Αμοργός είναι το ιδανικό μέρος για να χαλαρώσει ο καθένας μας και να αφήσει την καθημερινότητα πίσω του.

Θα προσπαθήσω να γράψω μερικές εντυπώσεις από το νησί, που θα φανούν ίσως χρήσιμες σε όσους θα την επισκεφτούν στη συνέχεια του καλοκαιριού. Και μισώ την ευχή (;;;;) "άντε, καλό χειμώνα" όσο είμαστε ακόμα στη μέση του καλοκαιριού (γιατί όπως λέει και η διαφήμιση: δεν είναι νωρίς, το καλοκαίρι είναι μεγάλο).

Λοιπόν, ξεκινώντας από το ταξίδι, υπάρχουν δύο επιλογές:

• ή το συμβατικό πλοίο (Blue Star Naxos ή Blue Star Paros) από Πειραιά για Αιγιάλη, που φεύγει στις 17:10 και πιάνει Αιγιάλη στις 01:30 (λίγο ζόρικη ώρα με μικρά παιδιά, όποτε και είναι δύσκολο να ψάχνεις μέσα στη νύχτα για κατάλυμα, άρα πρέπει να έχεις κλείσει από πριν δωμάτιο), με ενδιάμεσες στάσεις σε Πάρο, Νάξο, Δονούσα,
• ή το HighSpeed από Πειραιά για Κατάπολα (το νότιο λιμάνι του νησιού) που κάνει κάπου 4,5 ώρες, αλλά δε μεταφέρει αυτοκίνητα (οπότε μετά υπάρχει η δυνατότητα για ενοικίαση αυτοκινήτου).

Συστήνω ανεπιφύλακτα την Αιγιάλη για διαμονή. Τα Κατάπολα έχουν το πλεονέκτημα ότι είναι στο κέντρο περίπου του νησιού, οπότε και είναι κοντά σε όλους τους πιθανούς προορισμούς, ενώ η Αιγιάλη είναι στο βόρειο άκρο του νησιού και απέχει 17 χλμ από τη Χώρα, ωστόσο η Αιγιάλη σε αποζημιώνει με όσα προσφέρει. Ο όρμος της Αιγιάλης έχει ουσιαστικά τέσσερις οικισμούς: την Αιγιάλη στη θάλασσα και αμφιθεατρικά όπως ανεβαίνει το βουνό υπάρχουν κατά σειρά ο Ποταμός, η Λαγκάδα και τα Θολάρια, τρία όμορφα χωριά με χαρακτηριστικά στενά σοκάκια που αξίζει να επισκεφτεί κανείς. Η Αιγιάλη έχει αρκετές πανσιόν και ξενοδοχεία. Από επιτόπια έρευνα συστήνω τα Φιλοξενία (πάνω στο κύμα με καταπληκτική θέα στον κόλπο), Νόστος, Καρκησία, Gryspos (σε αυτό μείναμε, πολύ καλό και καθαρό, με θέα στον κόλπο), Ποσειδών, Αγνάντι, και για... παχιά πορτοφόλια το Aegialis. Οι τιμές (εκτός από το Aegialis) μάλλον είναι... συμφωνημένες, καθώς ξεκινούν στα 75 ευρώ για δίκλινο studio και 85 ευρώ για ζευγάρι με ένα παιδί.

Στην Αιγιάλη, μετά το μπάνιο στην καταπληκτική παραλία της (τη μεγαλύτερη του νησιού) με τα αρμυρίκια για σκιά και τη λεπτή ξανθιά άμμο, αξίζει (τουλάχιστον μία φορά:-) η επίσκεψη στην ταβέρνα "Στέκι του Κρητικού". Πεντανόστιμα μαγειρευτά φαγητά σε μεγάλη ποικιλία, και απαραίτητος συνοδευτικός μεζές οι ντοματοκεφτέδες (μην τους χάσετε, θα χάσετε!). Στο τέλος, λίγη ψημμένη ρακή (ή ρακόμελο) της Αμοργού είναι ό,τι πρέπει για μια σύντομη απογευματινή σιέστα. Θα τη βρείτε παντού (κάθε Αμοργιανή οικογένεια που σέβεται την ιστορία της έχει το δικό της καζάνι και φτιάχνει τη ψημμένη ρακή με τη δική της συνταγή), αλλά προτιμήστε τη χύμα (σε πλαστικό μπουκάλι) από την ... τουριστική version (στο γυάλινο μπουκάλι με το χάρτη του νησιού): η δεύτερη είναι στη διπλάσια τιμή από την πρώτη (πληρώνεις το μπουκάλι).

Για το βράδυ, μεζεδάκια στον "Αμοργιαλό", ένα παραδοσιακό μεζεδοπωλείο στην είσοδο του λιμανιού, με καλή μουσική και τρελούς ιδιοκτήτες (όπως λένε όσοι τους έχουν γνωρίσει :-). Και μετά, βουρ στο bar "Marabu" στην παραλία με καταπληκτική μουσική (αν είστε τυχεροί θα πέσετε και πάνω σε κανένα Live, εμείς ακούσαμε τους Amores Peros που έπαιξαν jazz, funk και soul), απίθανα παιδιά που δουλεύουν εκεί (γειά σου Γιώργο) και πολύ καλά coctails. Πολύ όμορφο είναι και το bar "Άμμος" λίγο παρακάτω στην παραλία: είναι φτιαγμένο στην άμμο, με τροπικά φυτά και όμορφο κλίμα, ειδικά το πρωί για καφέ και ταβλάκι.

Από την Αιγιάλη φεύγει καραβάκι για την παραλία της μικρής Βλυχάδας στο βόρειο τμήμα του νησιού, για την οποία δεν υπάρχει οδική πρόσβαση, όπως και για τις μικρές και γραφικές παραλίες Λεβρωσού, Μικρής Άμμου και Χόχλακα. 5 χλμ από την Αιγιάλη, στο δρόμο προς τη Χώρα, συναντάμε τον Άγιο Παύλο, μία ήσυχη και όμορφη παραλία, και απέναντι είναι το ακατοίκητο νησάκι της Νυκουριάς. Καραβάκι περνάει από τον Αγιο Παύλο προς τις δύο παραλίες της Νυκουριάς κάθε 30 λεπτά. Μικρή συμβουλή: στην παραλία της Νικουριάς μακρυά από την καντίνα. Πας εκεί για την ησυχία και ξαφνικά το μόνο που ακούς είναι είτε ο θόρυβος της γεννήτριας είτε η (απαράδεκτη) μουσική που παίζουν (ρε παλικάρι, αν ήθελα Μύκονο για νταβαντούρι δε θα έρχόμουν για μπάνιο στη Νυκουριά).

Στη Χώρα δεν αρκεί μόνο μία επίσκεψη. Απέχει 17 χλμ από την Αιγιάλη και 5 χλμ από τα Κατάπολα, χτισμένη πάνω σε ύψωμα που βλέπει και από τις δύο μεριές του νησιού και είναι χαρακτηρισμένη ως παραδοσιακός οικισμός. Είναι πραγματικά μοναδική και πανέμορφη, πολύχρωμη αλλά και απλή ταυτόχρονα. Με μαγαζάκια-"σπηλιές του Αλί Μπαμπά" για δωράκια για τους φίλους, με σοκάκια που πρέπει να τα περπατήσετε (πίσω από κάθε γωνιά υπάρχει πάντα κάτι που θα σας τραβήξει), με μια σχετική χαλαρότητα που πλανάται παντού στον αέρα.
Απαραίτητη η επίσκεψη στο ζαχαροπλαστείο "Καλλιστώ" για γλυκά, στο καφενεδάκι "Λόζα" στην πάνω λόζα (όπως λένε την πλατεία) για καφεδάκι, στην ταβέρνα "Θέα" για πολύ καλό φαγητό και στο μεζεδοπωλείο "Τσαγκαράδικο" για ρακές με τα απαραίτητα.. συνοδευτικά (αν και σε σχέση με την πρώτη μας επίσκεψη στο νησί κάτι ας ψιλοχάλασε στο τελευταίο - ίσως οι τσιμπημένες τιμές ή το τουπέ της σερβιτόρας). Για ποτάκι και χαλαρωτική, lounge μουσική να πάτε (με τα χίλια) στο bar "Γιασεμί" (παλιά λέγονταν "Veggera"). Λείπουν σίγουρα οι φιγούρες του Καραγκιόζη με τις οποίες ήταν γεμάτο το μαγαζί με τους προηγούμενους ιδιοκτήτες (ο πατέρας τους - όπως μου είχε πει τότε το 1999 - ήταν πολύ γνωστός στο παραδοσιακό μας θέατρο σκιών), αλλά θα αποζημιωθείτε από τη θέα της βεράντας και από τα πάρα πολύ καλά βιολογικά σάντουιτς (αν πάτε εκεί για πρωινό).

Στη Χώρα επίσης να πάτε στο Κάστρο (στο ψηλότερο βράχο στη μέση του χωριού), στο οποίο πηγαίνετε αφού πρώτα περάσετε από τη Καλλιστώ ή τη Λόζα για να πάρετε το κλειδί (παλιό, βαρύ σιδερένιο κλειδί, με μήκος κάπου 30 πόντους). Από το Κάστρο έχετε όλο το νησί και το γαλάζιο του Αιγαίου στα πόδια σας.

Φυσικά, το σήμα κατατεθέν του νησιού είναι το μοναστήρι της Χοζοβιώτισσας, στην ανατολική πλευρά του νησιού, κρεμασμένο κυριολεκτικά σε ένα κάθετο βράχο περίπου 400 μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Βρίσκεται σε απόσταση 3 χλμ από τη Χώρα και πρόκειται κυριολεκτικά για αριστούργημα της αρχιτεκτονικής και της μηχανικής, και αξίζει για το λόγο αυτό και μόνο να το επισκεφθείτε. Ωστόσο καλό είναι η επίσκεψη να γίνει νωρίς το πρωί (πριν τις 10) γιατί προηγείται ανάβαση σε περίπου 200 σκαλοπάτια με τον ήλιο κόντρα.

Η ξενάγηση μέσα στο μοναστήρι είναι εντυπωσιακή, καθώς ανεβαίνοντας τα σκαλοπάτια, στο στενότερο σημείο του το μοναστήρι έχει πλάτος κάπου 2 μέτρα (με το βράχο από τη μια μεριά και τον τοίχο από την άλλη). Η θέα από την αυλή του είναι μοναδική: το απέραντο γαλάζιο σε όλο του το μεγαλείο.

Για μπάνιο, οργανώστε τις εξορμήσεις σας ώστε να προλάβετε τουλάχιστον να πάτε στις παρακάτω παραλίες:

• Αγία Άννα: βρίσκεται ακριβώς κάτω από τη Χοζοβιώτισσα, μετά από σύντομο κατάβαση σε ένα μικρό μονοπάτι. Μικρή και πανέμορφη παραλία με βότσαλο και βράχο, με το χαρακτηριστικό λευκό εκκλησάκι να δεσπόζει από πάνω της.
  
• Σπάρτη: προσβάσιμη μόνο με καραβάκι, στη βόρεια-ανατολική πλευρά του νησιού. Χαρακτηριστικό της ο σκαμμένος βράχος με τις διαμπερείς τρύπες, ο οποίος βυθίζεται μέσα στα νερά... must (που λέμε και στο χωριό μου :-)
  
• Μούρος: περίπου 12 χλμ από τη Χώρα (στην ίδια κατεύθυνση με Αγία Άννα), και αυτή στην ανατολική ακτή της Αμοργού. Απότομο κατέβασμα προς την παραλία, η οποία όμως αποζημιώνει με την ομορφιά της και την καθαρότητα των νερών, με ψιλή άμμο και βότσαλο. Αποφύγετέ την όμως όταν φυσάει πολύ.
  
• Καλοταρίτισσα: στο νοτιότερο άκρο του νησιού, 20 χλμ από τη Χώρα. Είναι ένα όμορφο και απάνεμο λιμανάκι, με πεντακάθαρα νερά. Στη διαδρομή προς την παραλία (περίπου 1 χλμ πριν από αυτή) θα δείτε δεξιά το ναυάγιο του Λιβέρου.
• Γραμβούσα: αν έχετε χρόνο, από την Καλοταρίτισσα με καραβάκι περνάτε στο απέναντι νησάκι της Γραμβούσας, που όπως λένε όλοι οι ντόπιοι έχει καταπληκτική παραλία. Είναι στόχος για την επόμενη επίσκεψή μας στην Αμοργό!

Οι δρόμοι φυσικά είναι στενοί, με επικίνδυνους γκρεμούς 200 και 300 μέτρων (και δυστυχώς στο μεγαλύτερο μήκος τους χωρίς προστατευτικά κιγκλιδώματα) αλλά το οδόστρωμα είναι τουλάχστον σε καλή κατάσταση, χωρίς λακούβες. Προσοχή επίσης στα κατσίκια στο δρόμο από την Αιγιάλη για τη Χώρα! Οι βοσκοί τα έχουν αφήσει ελεύθερα στο βουνό και από το πρωί μέχρι αργά το απόγευμα σουλατσάρουν κατά μήκος του δρόμου (σημειωτέον ότι η Αμοργός είναι χαρακτηριστικά ορεινό νησί, με τη μεγαλύτερη κορυφή πάνω από την Αιγιάλη στα 823 μέτρα). Τα συμπαθέστατα κατσικάκια αποτελούν την... πρώτη ύλη για το πατατάτο, το παραδοσιακό πιάτο της Αμοργού: βραστό κατσίκι κοκκινιστό με μπόλικες πατάτες, δαφνόφυλλο και λίγο κρεμμύδι. Απαραίτητο να συνοδεύεται από μπόλικο ψωμί για παπάρα στη σάλτσα (tip: στην ταβέρνα "Θέα¨ της Χώρας φάγαμε το πιο νόστιμο πατατάτο).

Αν σας φέρνουν οι δρόμοι σας προς Αμοργό στο τέλος του Ιουλίου, στις 25 και 26 Ιουλίου όλοι οι δρόμοι του νησιού οδηγούν στο πανηγύρι της Αγ. Παρασκευής, στο δρόμο μετά τον Βρούτση και την Αρκεσίνη (στα νότια του νησιού), όπου μαζεύονται οι περισσότεροι ντόπιοι και πάρα πολλοί από τους επισκέπτες του νησιού. Εκεί παραδοσιακά βράζουν το πατατάτο σε τεράστια καζάνια και μοιράζουν σε όλο τον κόσμο, σε μεγάλους, πέτρινους πάγκους (όλοι σερβίρονται και όλοι φεύγουν ευχαριστημένοι).

Τέλος, μία ημέρα (εφόσον δε μείνετε εκεί) θα πρέπει να αφιερώσετε στα Κατάπολα. Είναι το δεύτερο λιμάνι του νησιού, στο κέντρο περίπου και κάτω από τη Χώρα. Στον κόλπο όπου βρίσκονται (που σχηματίζει ένα φυσικό απάνεμο λιμάνι) ουσιαστικά υπάρχυν δύο οικισμοί: ο ομώνυμος με το λιμάνι, και από την απέναντι μεριά (τη βόρεια) είναι το Ξυλοκερατίδι. Αν μείνετε εκεί, συστήνω το "Απάγγιο". Απέχει περίπου 1,5 χλμ από τα Κατάπολα, αλλά είναι ο καλύτερος ξενώνας (μειονέκτημα ότι συνεχώς χρειάζεται αυτοκίνητο για το παραμικρό). Για μπάνιο (με καραβάκι) θα πάτε στις Πλάκες και στη Γλυφάδα, δύο μικρές αλλά πολύ γραφικές παραλίες, η πρώτη μόνο με βράχο (πλάκες που βυθίζονται στα νερά, εξ' ου και το όνομα) και η δεύτερη με βότσαλο και βράχο. Το βράδυ στα μπαράκια στο Ξυλοκερατίδι περνάει πολύ ευχάριστα. Υπάρχουν αρκετά ταβερνάκια, αλλά προς Θεού ("γκρίζα" διαφήμιση), μη φάτε στου Βιτσέντζου στο Ξυλοκερατίδι. Ο τύπος είναι απαράδεκτος (πάθαμε και μάθαμε), μπορεί να περιμένεις ακόμα και μισή ώρα για να έρθει απλώς για παραγγελία (παρόλο που τον έχει καλέσει τουλάχιστον 3-4 φορές) και αν σκάσει μύτη καμία μεγάλη παρέα (= μεγαλύτερος λογαριασμός) θα ασχοληθεί μόνο με αυτή (αλλά και πάλι με ρυθμούς χελώνας). Για τη ιστορία, σηκωθήκαμε και φύγαμε επιδεικτικά (και ήταν το μόνο μισάωρο που χαλαστήκαμε στο νησί)... αχ, έβγαλα το άχτι μου.

Είναι ωραίο το ταξίδι, και οι αναμνήσεις πολλές και καλές. Η Αμοργός μπορεί να μπει εύκολα στην καρδιά του καθενός. Ελπίζω σύντομα (του χρόνου ίσως;) να την ξαναεπισκεφτούμε...