Ανατολικά τσι Κρήτης

Στην αρχή λες "τρεις βδομάδες είναι καλά: ξεκούραση, ησυχία, μπάνια, καλό φαγητό, καταπληκτικές θάλλασες, η παρέα της γιαγιάς και οι ιστορίες της, οι βόλτες στο περβολάκι της". Και μετά συνειδητοποιείς ότι τελικά είναι λίγες οι μέρες αυτές για να απολαύσεις τις ομορφιές "ανατολικά τσι Κρήτης", και λες "του χρόνου ίσως λίγες επιπλέον μέρες".

Με ορμητήριο τον Άνω Πεύκο, νότια του Ηρακλείου, βρίσκεσαι ίσως στο ιδανικό σημείο για να έχεις πρόσβαση σε όλα τα νότια παράλια των νομών Ηρακλείου και Λασιθίου (βόρεια είναι οι "Ούνοι-ουγκ", μονίμως μεθυσμένοι, άσε που Ιούλιο και Αύγουστο φυσάει τόσο το μελτέμι που δεν μπορείς να ευχαριστηθείς τις παραλίες). Στα 785 μέτρα υψόμετρο, μέσα στο πράσινο των λιόδεντρων και του πεύκου, ήσυχο, με καταπληκτική θέα προς το Λυβικό πέλαγος, μόλις 20 λεπτά δρόμο (15 χλμ) από τη θάλασσα, είναι το ιδανικό μέρος για ξεκούραση στις διακοπές. Το τεράστιο αιωνόβιο πλατάνι με την παχιά σκιά και τη βρύση από κάτω σε προκαλεί να καθήσεις εκεί με τις ώρες. Βόλτα προς την εκκλησία του Αϊ-Γιώργη στο τέρμα του χωριού, και μετά στο περιβολάκι της γιαγιάς για να μαζέψουμε τομάτες, ξυλάγγουρα, φασολάκια Συμιανά, κολοκυθάκια, μπάμιες. Και κάθε 15 του Αυγούστου, το γλέντι στην αυλή μας με τη γιαγιά, τους θείους και τους φίλους, το Νίκο να παίζει μπουζούκι και εμάς να σιγοντάρουμε. Και από πάνω μας ο Ομαλός. Το πανέμορφο οροπέδιο, περηφάνια κάθε Λασιθιώτη.

Μόλις 20 λεπτά με το αυτοκίνητο, με κατεύθυνση προς Ιεράπετρα, η πρώτη παραλία που συναντάει κάποιος είναι στο γραφικό Μύρτος (το άλλο μας ορμητήριο, στο σπίτι της δεύτερης γιαγιάς μας), με το μόλο πάνω από την παραλία με τις ταβέρνες και τα καφέ. Απαραίτητη η επίσκεψη στην "Αύρα" για καφεδάκι και τάβλι και μετά στην παραλία - με Γαλάζια Σημαία. Και εκεί μπροστά σου ξανοίγεται το Λυβικό πέλαγος. Αλίμονο μόνο μην σε πιάσει ο Λίβας. Τότε όλοι μένουν στα σπίτια τους, καθώς ο ζεστός υγρός αέρας απλά δεν αντέχεται...

Και στη μέση του ορίζοντα, στο βάθος και λίγο ανατολικά από το Μύρτος βρίσκεται το νησί Χρυσή ή Γαϊδουρονήσι. Το ένα και μοναδικό τροπικό νησί της Ευρώπης. Μακρόστενο (5 χλμ. μήκος και 1 χλμ. πλάτος), σχεδόν επίπεδο και πανέμορφο, με ένα καταπληκτικό δάσος κέδρων και απίστευτη παραλία με κρυστάλλινα νερά, χρυσή άμμο και κοχύλια. Κάποτε μάλιστα ήταν σχεδόν όλο το νησί καλλυμένο με κοχύλια. Με το καραβάκι απέχει μόλις 45 λεπτά από την Ιεράπετρα και καθημερινά υπάρχουν δύο δρομολόγια (10 το πρωί με επίστροφή στις 4 το απόγευμα, και 11:30 το πρωί με επιστροφή στις 5:30 το απόγευμα). Αν και το εισιτήριο είναι πραγματικά ακριβό (25 ευρώ το άτομο), πραγματικά αξίζει-επιβάλλεται η εκδρομή αυτή, αρκεί να μη φυσάει βοριάς! Επειδή η παραλία είναι βόρεια, αν φυσάει πάνω από 3 μποφώρ καλύτερα να αποφύγετε να πάτε (ένα τηλ. στο λιμεναρχείο μια μέρα πριν θα βοηθήσει).

Στην Ιεράπετρα (ή Γεράπετρα) αξίζει η βραδυνή βόλτα στο λιμάνι, με τις καφετέριες και τα μπαράκια παρεταγμένα στη σειρά, να προσφέρουν ό,τι κοκταίηλ ποτών μπορεί να φανταστεί κανείς (θυμίζοντας μάλιστα έντονα δεκαετία 80 και εποχή της ντίσκο :-). Και το βράδυ, επίσκεψη στο σουβλατζίδικο "Λέων" με το καλύτερο τυλιχτό σουβλάκι της πόλης. Όποιος φάει πίτα με γύρο στην Κρήτη θα καταλάβει αμέσως ότι αυτό που μας σερβίρουν ως πίτα με γύρο στην υπόλοιπη Ελλάδα είναι πραγματικά πολύ λίγο. Εκεί η τυλιχτή έχει ολόκληρη μερίδα γύρο και κοντα μία μερίδα πατάτες, και πρέπει να συνοδεύεται με σως από γιαούρτι. Άλλο πράγμα...

Ανατολικά της Ιεράπετρας υπάρχουν στη σειρά μερικές καταπληκτικές παραλίες: Κουτσουνάρι, Αγιά Φωτιά, Αχλιά, Μαύρος Κόλυμπος, Μακρυγιαλός, Καλό Νερό. Όλες με καταγάλανα νερά, ήσυχες και καθόλου δήθεν. Αλλά και δυτικά μπορεί κανείς να συναντήσει εξίσου καλές θάλασσες σε γραφικά χωριουδάκια: Μύρτος, Τέρτσα, Ψαρή Φοράδα, Άρβη, Τσούτσουρος. Με τη διαφορά ότι από τον κεντρικό δρόμο, την επαρχιακή οδός Ιεράπετρας - Βιάννου (με εξαίρεση το Μύρτος) απέχουν κάμποσα χλμ. με πολλές στροφές που κάποιους μπορεί να τους κουράζουν.

Και πιο δυτικά (περίπου 1,5 - 2 ώρες από την Ιεράπετρα, νότια στο νομό Ηρακλείου) βρίσκονται τα Μάταλα. Πανέμορφη παραλία, την οποία αξίζει κανείς να επισκεφτεί για να δει τις σπηλιές (το Ρωμαϊκό Νεκτοταφείο) σκαμμένες στο βράχο, οι οποίες τη δεκαετία του '70 έγιναν γνωστές από τους χίππις που έμεναν εκεί. Α, και από τη Ρένα Βλαχοπούλου :-) Άλλωστε, ένα σύνθημα στο βράχο μας το θυμίζει: "Ζήτω η Ρένα Βλαχοπούλου"... Καλό είναι και το φαγητό στα εστιατόρια πίσω από την παραλία, παρόλο που πάντα μου τη σπάνε οι κράχτες έξω απ΄τα εστιατόρια.

Βόρεια του νομού Λασιθίου πρέπει κανείς να ξοδέψει απαραίτητα λίγο από το χρόνο του στον Άγιο Νικόλαο (ή απλά Άγιο), με τη γνωστή λίμνη δίπλα στη θάλασσα (ενώνεται με αυτή με ένα στενό πορθμό μήκους μόλις 10-20 μέτρων). Ανατολικά του Αγίου Νικολάου, με κατεύθυνση προς Σητεία, βρίσκεται το Ίστρο με τους πανέμορφους κόλπους με τα γαλανά νερά και τη χρυσή άμμο (όλες οι παραλίες του έχουν Γαλάζια Σημαία) και λίγο μετά είναι η Παχιά Άμμος. Ως χωριό δε λέει και κάτι το ιδιαίτερο αλλά η παραλία του σε φτιάχνει.

Ακολουθώντας το δρόμο στη βόρεια μεριά του Λασιθίου, και αφού περάσουμε τη Σητεία μετά από μια πραγματικά κουραστική διαδρομή με πολλές στροφές και δύσκολο δρόμο, αποζημιωνόμαστε από την εικόνα που αντικρύζουμε στο Βάι με το φοινικοδάσος του. Οι φοίνικες που φτάνουν μέχρι τη θάλασσα συνθέτουν ένα μαγικό σκηνικό, το οποίο μπορείς να το απολαύσεις από τις ταβέρνες που είναι λίγο πιο ψηλά στο βράχο. Ο θρύλος λέει ότι κάποτε Άραβες πειρατές βγήκαν στην παραλία στο Βάι και πέταξαν τα κουκούτσια από τους χουρμάδες που έτρωγαν. Ε, από αυτούς τους σπόρους φύτρωσαν 5000 φοινικόδεντρα. Ευλογημένος τόπος...

Πηγαίνοντας από Άγιο Νικόλαο προς Ηράκλειο, και αφού περάσουμε (και δεν ακουμπήσουμε) τα Μάλια και τη Χερσόνησο (όπου όλοι είναι υπεύθυνοι για το χάλι με τους Άγγλους -δήθεν- τουρίστες), λίγο πριν την Αλικαρνασσό Ηρακλείου συναντάμε το χωριό Κοκκίνη Χάνι. Αξίζει μιά στάση στην ταβέρνα "Κύμα" για μπάνιο στην παραλία ακριβώς κάτω από την ταβέρνα και μετά για φαγητό (καταπληκτικά μπιφτέκια...). Αν είναι βράδυ, τότε απαραίτητα καθίστε για Κινέζικο στο "Pan Asia" (ίσως από τα καλύτερα Κινέζικα εστιατόρια στην Ελλάδα), ακριβώς απέναντι από το "Κύμα". Για Κινέζικο επίσης (μιας και το έφερε η κουβέντα) προτείνω και το "Deng Bogun" στις Γούβες (λίγο πριν του Κοκκίνη).

Στο Ηράκλειο, μια βόλτα στην κρήνη του Μοροζίνι (ή λιοντάρια) είναι απαραίτητη. Πρώτα τυλιχτό σουβλάκι στη "Θράκα", μετά για μπουγάτσα στις "Φυλλοσοφίες" και στη συνέχεια για καφέ στο πεζόδρομο της οδού Χάνδακος, στην καταπληκτική "Ουτοπία". Μαζί με το καφέ σου φέρνουν έναν δίσκο διπλό ή και τριπλό γεμάτο με ένα σωρό διαφορετικά μπισκότα! Η μουσική του, απλά μοναδική.

Μετά το Ηράκλειο (με κατεύθυνση προς Ρέθυμνο) πολύ καλές παραλίες είναι στο Παλαιόκαστρο, στην Αγία Πελαγία και στο Μπαλί. Το τελευταίο αποτελείται ουσιαστικά από 3-4 γραφικούς κολπίσκους με πεντακάθαρα νερά και γραφικά ταβερνάκια σχεδόν πάνω στο κύμα.

Φυσικά, δεν είναι δυνατόν να επισκεφτεί κανείς τους νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου και να μην αφιερώσει μία ολόκληρη ημέρα για να επισκεφτεί τα Ανάκτορα της Κνωσσού και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, με τα τόσα και τόσα καταπληκτικά εκθέματα (το δίσκο της Φαιστού, τα ταυροκαθάψια, τη θεά των όφεων, τη χρυσή μέλισσα, τη σαρκοφάγο της Αγίας Τριάδας και τόσα άλλα). Στα Ανάκτορα συστήνεται η απογευματινή επίσκεψη, γιατί το πρωί οι συνθήκες λόγω ήλιου και ζέστης το καλοκαίρι είναι δύσκολες. Επίσης, είναι απαραίτητο να νοικιάσετε ξεναγό, ξαθώς υπάρχουν τόσα πολλά που αξίζει να δείτε και να ακούσετε για το μεγαλείο του Μινωικού Πολιτισμού.

Στο δρόμο προς τα Μάταλα βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος του Ανακτόρου της Φαιστού, το δεύτερο από τα τέσσερα σημαντικά κέντρο του Μινωικού Πολιτισμού μετά την Κνωσσό. Τα υπόλοιπα δύο ήταν η Ζάκρος (στο Ανατολικό άκρο του Λασιθίου, λίγο πιο κάτω από το Βάι) και τα Μάλια. Μια στάση στη Φαιστό επίσης αξίζει τον κόπο.

Υπάρχουν τόσα μέρη να δει κάποιος στην Ανατολική Κρήτη ποπυ δε μπορούν να περιγραφούν σε ένα και μόνο post. Υπάρχουν όμως και τόσα πολλά να... γευτεί κανείς! Από πού να ξεκινήσεις και πού να καταλήξεις. Τα αγαπημένα μου:

• πιταριστές πίτες με ξυνή μυζήθρα και μέλι (για καταπληκτικό πρωινό). Οι καλύτερες είναι της γιαγιάς μας (αν δεν παινέψεις το σππίτι σου θα πέσει να σε πλακώσει)
  
• χοχλιοί μπουμπουριστοί με δεντρολίβανο, κρητικό λάδι και ξύδι (πρώτα γλύφεις το χοχλιό και μετά βγάζεις το ψαχνό και το τρως)
  
• στάκα, η τσίπα από το κατσικίσιο γάλα, η οποία μένει στην επιφάνεια σα κρούστα όταν το βράσεις (μπουκιά και 1000 θερμίδες, και ας μη μιλήσουμε για χοληστερίνες :-)
  
• ντάκος με τριμμένη ντομάτα, λάδι και μυζήθρα
• γαμοπίλαφο (ζεστό, σχεδόν καυτό, μαζί με ζυγούρι)
  
• απάκι (καπνιστό χοιρινό κρέας)
  

και τόσα άλλα.

Του χρόνου πάλι...