Η Κυρά Σαρακοστή

Είχα σήμερα το πρωί στη δουλειά μια συζήτηση με συναδέλφους για τη Σαρακοστή (που ξεκινάει την επόμενη εβδομάδα) και θυμήθηκα ένα έθιμο που το συνηθίζαμε στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό σχολείο: το έθιμο της κυράς Σαρακοστής. Και καθώς η ζωή κύκλους κάνει, πέρυσι μού το είχε θυμίσει με τη σειρά της η κόρη μου (έφτιαξαν την κυρά Σαρακοστή στο νηπιαγωγείο τους).

"Για να θυμούνται οι παλιότεροι και να μαθαίνουν οι νεώτεροι", η κυρά Σαρακοστή ήταν ουσιαστικά ένα ημερολόγιο που μετρούσε τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής: οι έξι εβδομάδες από την Καθαρά Δευτέρα έως την Κυριακή των Βαΐων και η Μεγάλη Εβδομάδα. Η κυρά Σαρακοστή ήταν μια γυναίκα χωρίς στόμα (που αντιπροσωπεύει τη νηστεία στη διάρκεια της Σαρακοστής), με τα χέρια σταυρωμένα (που αντιπροσωπεύει την προσευχή) και με εφτά πόδια (ένα για κάθε εβδομάδα). Ήταν φτιαγμένη είτε από χαρτί (μια ζωγραφιά όπως αυτή της διπλανής φωτογραφίας) είτε από ζυμάρι (φτιαγμένο με αλεύρι, αλάτι και νερό). Την κυρά Σαρακοστή την κρεμούσαν στον τοίχο κάτω από το εικονοστάσι. Την Καθαρά Δευτέρα όσοι θα νηστεύαν έτρωγαν ένα γεύμα που αποτελούνταν από σούπα με φασόλια, χαλβά ή καρυδόπιτα και λαγάνα. Την επομένη ξεκινούσε η νηστεία. Στο τέλος κάθε εβδομάδας που περνούσε (Σάββατο) έκοβαν και ένα πόδι της κυράς Σαρακοστής.

Το τελευταίο πόδι (που το έκοβαν το Μεγάλο Σάββατο) το έβαζαν είτε σε ένα ξερό σύκο, που το τοποθετούσαν μαζί με άλλα σύκα, είτε μέσα στο ψωμί της Ανάστασης. Η παράδοση λέει ότι αυτό το τελευταίο πόδι θα έφερνε γούρι σε όποιον το έβρισκε τελικά (κάτι σαν το φλουρί της Βασιλόπιτας).


σχετικά:
[1] η φωτογραφία της κυράς Σαρακοστής προέρχεται από τον δικτυακό τόπο του Εξαθέσιου Δημοτικού Σχολείου Βαλτερού Σερρών.